دکتر محمد محمدی ملایری در سال 1290خورشیدی در یک خانواده اهل علم و فضیلت در شهرستان ملایر چشم به جهان گشود و از کودکی در محیط کتابخانه خانگی با دو رشته زبان و ادبات فارسی و عربی
آشنا شد . در سال 1313 با تاسیس دانشگاه تهران در رشته ادبیات در امتحانات ورودی دانشکده معقول و منقول مقام اول را احراز نمود و در سال 1316 با احراز مقام اول در امتحانات نهایی از سوی وزارت معارف
برای کسب تخصص در زبان ادبیات عرب و تدریس زبان و ادبیات فارسی به دانشگاه آمریکایی بیروت هعزام گردید . پس از پنج سال به ایران بازگشت . مطالعات او در بیروت در زمینه زبان و ادبیات عرب او را به این
نتیجه رسانید که آگهی استادان و محققان عرب درباره نقش زبان و ادبیات فارسی در گسترش و نمو زبان و فرهنگ عربی کمتر از آن است که در واقع بوده و همین زمینه موضوع مطالعات بعدی او گردید . او در بیروت نشریه الترجمه عن الفارسیه الجزئ الاول و کتب التاج و الاولین و الادب الفارسی را به زبان عربی را نشر داد. و نیز درو رساله نوشت که پس از بازگشت به ایران و اشتغال در دانشگاه تهران در سال 1333
تحت عنوان فرهنگ ایران پیش از اسلام و آثار آن در تمدن اسلامی و ادبیات عربی بوسیله انشارات دانشگاه تهران به چاپ رسید . مجموعه هفت جلدی تاریخ و فرهنگ ایران در دوران اتقال عصر ساسانی به عصر
نتیجه تحقیقات او در این زمینه است . دکتر محمد محمدی ملایری در سال 1336از طرف دانشگاه تهران کرسی زبان و ادبیات فارسی را در دانشگاه لبنان تاسیس و به مدت ده سال اداره کرد . به اهتمام او مجله الداسات الادبیه نه بوسیله این کرسی منتشر گردید . در سال 1346 او به دانگاه تهران بازگشت و تا بازنشستگی ریاست دانشکده الهیات و معارف اسلامی را عهده دار بود . و مجله مقالات و بررسی ها را به عنوان نشریه آن دانشکده بنیان نهاد دکتر محمد محمدی ملایری در سال 1381 دار فانی را بدرود گفت . روانش شاد
در جلد اول تاریخ و فرهنگ ایران دوران انتال از عصر ساسانی به عصر اسلامی می خوانیم :
در تاریخ انتقال تاریخ ساسانی به عصر اسلامی دوره ای وجود دارد که بیشر تاریخ نگاران از آن تاریخ گمشده ایران یاد میکنند . در حالیکه دکتر محمد محمدی ملایری به پرشس پاسخ داده وتاریخ ایرا ن را مدون و پی در
پی میداند . نامبرده دلایل متعددی جستجو مینماید که مهمترین آن تعریب است یعنی عربی گردانیدن چیزی که در اصل عربی نبوده است . یکی از گونه ها تعریب اشخاص است . بدین ترتیب که
به جای نام اصلی آنها نامی عربی بر آن نهند و با نادیده گرفتن اصل و تبار آنها با نسب ولائ آنها به فرد یا قبیله عربی منسوب سازند و آن را به جای اصل و تبار واقعی آنها بکار برند . دکتر محمدی محمدی ملایری در این تاریخی پاسخ فراوانی دارد که مطالعه کتابهای نامبرده پیشنهاد میگردد .